เรื่องแรก เข้าใจประเภทการลงทุน หรือ Asset Class ง่ายๆ คือการจัดกลุ่มประเภทของการลงทุน ที่มีลักษณะคล้ายๆ กันมาไว้ด้วยกัน ยกตัวอย่าง เช่น หุ้น เป็นการลงทุนที่มีผลตอบแทนระยะยาวสูง แต่ก็มีความผันผวนสูงเช่นกัน และตลาดหุ้นแต่ละประเทศแม้ขึ้นลงไม่พร้อมกัน แต่มีแนวโน้มที่จะขึ้นๆ ลงๆ ไปด้วยกัน ส่วนพันธบัตรโดยทั่วไปให้ผลตอบแทนต่ำกว่าหุ้นในระยะยาว แต่ก็มีความสม่ำเสมอมากกว่าและมีความผันผวนต่ำกว่า และมักจะขึ้นลงไม่พร้อมกับผลตอบแทนของหุ้น เราจึงมักแบ่งการลงทุนในหุ้นอยู่คนละประเภทกับการลงทุนในพันธบัตร

สินทรัพย์การลงทุนประเภทอื่นๆ ก็เช่น การลงทุนในสินค้าโภคภัณฑ์ การลงทุนในอสังหาริมทรัพย์ (ทั้งทางตรงและผ่านกองทุนต่างๆ) หรือการลงทุนในตราสารอนุพันธ์ และกองทุนอื่นๆ ที่ปัจจุบันมีทางเลือกมากขึ้นเรื่อยๆ

เรื่องที่สอง การกระจายความเสี่ยงการลงทุน ในการลงทุนที่ขึ้นลงไม่พร้อมกัน สามารถลดความเสี่ยงโดยรวมของการลงทุนได้ เช่น ในภาวะที่หุ้นไม่ค่อยดี (เศรษฐกิจซบเซา) พันธบัตรมักจะให้ผลตอบแทนดีขึ้น (เพราะธนาคารกลางมักจะลดดอกเบี้ยเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจ) การมีการลงทุนหลายๆ ประเภทจึงลดโอกาสในการแกว่งของมูลค่าการลงทุนได้

เรื่องที่สาม ความสามารถในการรับความเสี่ยง นักลงทุนแต่ละคนมีความต้องการและความสามารถในการรับความเสี่ยงไม่เหมือนกัน ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น เป้าหมายในการลงทุน ระยะเวลาในการลงทุน อายุ ความจำเป็นในการรักษาสภาพคล่องของเงินลงทุน หรือลักษณะนิสัยของนักลงทุนแต่ละคน

การที่จะบอกว่านักลงทุนแต่ละคนควรมีหุ้นหรือสินทรัพย์แต่ละประเภทเท่าไรนั้นอาจเป็นเรื่องที่ตอบได้ยาก แต่โดยทั่วไปนักลงทุนควรจะหาความเสี่ยงของการลงทุนที่เหมาะสมกับตัวเอง โดยพิจารณาจากความผันผวนของผลตอบแทนในการลงทุน และขนาดของการขาดทุนที่เกิดขึ้นได้ในอดีต

ยกตัวอย่างเช่น การลงทุนในหุ้นไทยในสิบกว่าปีที่ผ่านมา ปีที่แย่ที่สุดคือปี 2008 ซึ่งต้องถือว่าเป็นปีที่แย่สุดๆ ปีหนึ่งของการลงทุน หุ้นไทยลดมูลค่าไปกว่าครึ่ง กว่าจะคืนมูลค่ากลับมาได้ในอีกสองสามปีถัดมา ถ้าใครทนเห็นการขาดทุนแบบนี้ไม่ได้ คงไม่เหมาะกับการมีหุ้นเพียงอย่างเดียวในพอร์ตเป็นแน่

ในทางกลับกัน การมีสินทรัพย์เสี่ยงน้อยเกินไป เช่น ฝากธนาคารเพียงอย่างเดียว ก็จะทำให้เสียโอกาสในการรับผลตอบแทนที่สูงขึ้นได้ และอาจทำให้เราพลาดเป้าหมายของการลงทุนไปได้ การจัดสัดส่วนการลงทุนในระดับที่เหมาะสมกับเป้าหมายและระดับความเสี่ยงที่ต้องการจึงมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง

เมื่อได้สัดส่วนสินทรัพย์ที่มีความเสี่ยงที่เหมาะสมกับตัวเองแล้ว ระหว่างทางเราก็ยังสามารถปรับสัดส่วนการลงทุนให้เหมาะสมกับสถานการณ์และมุมมองเกี่ยวกับการลงทุน เช่น ถ้าช่วงที่หุ้นแพง เศรษฐกิจไม่ดี เราก็สามารถลดสัดส่วนหุ้นในพอร์ตการลงทุนลงบ้าง (Underweight หุ้น) และไปเพิ่มการลงทุนประเภทอื่นๆ บ้างหรือปรับเพิ่มสัดส่วนหุ้น ถ้าเรามีมุมมองดีมากกับหุ้น เราก็สามารถเพิ่มการลงทุนในหุ้นเมื่อเปรียบเทียบกับสัดส่วนที่เราต้องการในระยะยาว (Overweight หุ้น)

แต่โดยทั่วไปแล้ว เรามักจะไม่ปรับสัดส่วนให้ต่างจากสัดส่วนที่เหมาะสมมากนัก (เช่น คงไม่ถึงขนาดขายหุ้นหมดพอร์ต หรือถือหุ้นเต็มพอร์ต) เพื่อป้องกันความเสี่ยงที่จะเกิดจากมุมมองของเราผิดพลาด จนทำให้ระดับความเสี่ยงของพอร์ตบิดเบี้ยวไป

การจัดสรรเงินลงทุน จึงเป็นกรอบกว้างๆ ที่ทำให้นักลงทุนสามารถกระจายความเสี่ยงไปในการลงทุนหลายๆ ประเภท บริหารจัดการความเสี่ยงให้เหมาะสมกับตัวเรา และสามารถปรับสัดส่วนของการลงทุนให้สอดคล้องกับมุมมองด้านการลงทุนของเราได้ด้วย

ปัจจุบันเรามีทางเลือกในการลงทุนค่อนข้างมาก ค่อยๆ ศึกษาหาความรู้เรื่องการลงทุน และขอให้ลงทุนอย่างมีความสุขครับ

บทความโดย
ดร.พิพัฒน์ เหลืองนฤมิตชัย
ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการ หัวหน้าทีมวิจัยลูกค้าบุคคล บล.ภัทร จำกัด (มหาชน)